İMÂM ALİ (598-661) 

 

İmam Ali, Haşîmiler’den Ebû-Tâlib’in eşi Esed kızı Fatıma’dan doğan oğludur. Ebû Tâlib ve eşi, Hz Muhammed yetim kalınca onu kendi çocukları gibi büyüten koruyan kişilerdir. Hz. Muhammed,  Ebû Tâlib’in eşi Fatıma’ya ikinci anam diyerek büyük saygı göstermiştir. Fatıma, Hz Peygamber’in eşi Hatice’den sonra İlk Müslüman olan kadındır. Kıtlık yıllarında, Ebû Tâlib’e yardım için Hz. Muhammed, İmam Ali’yi yanına alarak kendi terbiyesi ile büyütmüştür. Hz.Muhammed’e ilk imân eden İmam Ali olmuş, Peygamber “Ali benim kardeşimdir,vâsim ve vekilimdir, onun eti benim etim, onun kanı benim kanımdır. Ben kimin mevlâsı isem Ali’de onun mevlâsıdır” demiş, hiç kimseye göstermediği yakınlığı ve güveni ona göstermiş. En önem verdiği işlerin yapılmasını da  İmam Ali’ye havale etmiştir. İmam Ali gerek savaşlarda gerek se tehlikeli saldırılara uğradığında canını hiçe sayarak Hz. Muhammed’i korumuştur. Bedir’de, Uhud’da, Tebük ve Hayber’de, Hendek’de en tehlikeli görevleri İmam Ali üstlenmiştir. Hendek savaşında kimsenin karşısına çıkamadığı Amr bin Abdu-Ved’in karşısına İmam Ali çıkmış ve onu öldürerek İslam’ı yok olmaktan kurtarmıştır. Hz. Muhammed “Ali’nin Hendek savaşındaki  bir kılıç darbesi, ümmetimin kıyamete değin yapacağı ibadetlerden üstündür” diyerek o’nu yüceltmiştir. İmam Ali’nin savaşçılığı yanında asıl büyük tarafı dürüst ve güçlü karakterindedir. İnancından, hak ve adaletten ömrü boyunca hiç ödün vermemiştir. Bilgisi, tevazusu, hayırseverliği, gelmiş geçmiş hiçbir insana nasip olmamıştır. Köle ve cariye ticaretine son verme, ganimet fazlalarını fakirlere dağıtarak zengin-yoksul farkını ortadan kaldırma çabasını, ömrünün sonuna kadar sürdürmüştür. Tüm varlığını yoksullara dağıtmış, yoksulların kendisine minnettar kalmamaları için erzak ve eşyayı, gece kimsenin haberi olmadan götürüp evlerinin kapısına bırakmıştır. Evinin yiyeceğini en yoksul ailenin düzeyinde tutmuştur. Genç yaşından itibaren herkesin bilgi edinmek istediği akıl danışmak istediği bir ilim adamı idi. Hz.Muhammed “Ben ilmin şehriyim Ali kapısıdır. Ben Kuran için cenk ettim, İmam Ali anlam vermek için” demiştir. İmam Ali örnek bir aile reisi idi. Hz. Fatıma’nın Hakka yürümesine kadar başka kadınla evlenmedi. Güçlü ve sarsılmaz ahlak anlayışına sahip idi. Güzel konuşma sanatının eşsiz anıtı sayılan” Nehcü’l –Belaga” İmam Ali’nin eseridir.Türbesi Irak’ın Necef Şehrindedir.

 

 

 

 

 İMÂM HASAN (624-671) 

 

İmam Ali’nin, Fatıma’dan doğan ilk oğludur. Hasan ismini Hz.Muhammed koymuştur, daha önceleri Hasan ve Hüseyin isimleri Araplarda yoktu. Peygamber Hasan’la Hüseyin’i çok severdi ibadet sırasında bile sırtlarına çıkmalarına müsaade ederdi. Hasan’ın yüzü Peygambere çok benzerdi,  Hz Muhammed Hasan’la Hüseyin’i Sıffin’de savaşa katıldıklarını görünce “Tutun şunları ben ikisiyle soluk alıyorum Şehit olurlarsa Rasûlullâhın nesli kesilir” diyerek  onları savaş alanından çıkarmıştır. Sıffin savaşından sonra İmam Ali, uzun bir vasiyetname hazırlayarak  kendisinden sonra İmamlığının Hasan’a geçeceğini bildirmiştir. İmam Hasan’ın zamanında Ehl-i Beyte candan bağlı olanlar azalmıştı, İslam’da birlik kalmamıştı. Öte yanda Muaviye para dağıtarak  uydurma hadislerle çevrelerinde hayli taraftar toplamıştı. Muaviye kendi tarafına geçenleri zengin ediyordu. Halkın çoğunluğu  Muaviye tarafına geçmişti. Muaviye bu durumdan faydalanarak İmam Hasanın kendisine biat etmesini istiyor ve bu konuda anlaşma teklif  ediyordu.

 

Yapılan anlaşma şu hükümleri kapsıyordu:

1- Halk Kur’ana uygun olarak yönetilecektir.

2- Alevilere kötülük yapılmayacaktır.

3- Ali soyuna iftira ve kötü söz söylenmeyecektir.

4- Cemel ve Sıffin savaşı şehidlerinin evlatlarına ganimetten hisse verilecektir.

5- Muaviye kendisinden sonra kimseyi halife yapmayacaktır.

    

Bu anlaşma hükümlerine Muaviye hiçbir şekilde uymadı ve İmam Hasan’ın karısı Eş’as kızı Cûde’ye bin altın vererek İmam Hasan’ı zehirletti. Mezarı, Baki mezarlığında İmam Ali’nin Anası Fatıma’nın yanındadır.

 

İMÂM HÜSEYİN (625-682) 

 

İmam Ali ve Fatıma’nın ikinci oğludur. İslam’ın Hz. Muhammed ve  İmam Ali’den sonra en ünlü şahsiyetidir. Doğduğunda adını Hz. Muhammed koymuştur. Hz Muhammed bu torununa karşı özel ve çok derin sevgisi vardı. Kızı Fatıma’ya,  “Hüseyin’in ağlaması dahi beni incitiyor” diye söylerdi .

İmam Hüseyi’nin çocuklarından, Ali Ekber ve Ali Asker  Kerbela’da şehit olmuşlardır. Soyu Zeynel-Abidin’den yürümüştür. Abisi İmam Hasan ile Muaviye’nin yaptığı anlaşmayı kabul etmemekle beraber İmam Hasanın şahadetine kadar bu anlaşmaya sadık kalmıştır. 674 de Muaviye’nin ölümü üzerine yerine geçen Yezit, Medine  valisi Velid  aracılığı ile İmam Hüseyin’e haberci göndererek kendisine biat etmesini, aksi taktirde başının kesilerek Şam’a gönderilmesini istemişti. Bu isteğini yerine getiremeyen Velid’i görevden alarak yerine Amr Bin Said Aşdak’ı  Medine’ye vali tayin etmişti.Yeni vali Ehl-i beyt’e rahat huzur vermiyordu.

Bunun üzerine Küfe halkı toplanarak İmam Hüseyin ve diğer Ehl-i beyt mesuplarını  küfeye getirmelerini kararlaştırdılar.

Halife unvanı ile ,artık bir Arap devleti biçimine dönüşmüş İslam toplumunun başına geçme iddiasında bulunan Yezid gibi yalancı, düzenbaz, inançla ilgisi olmayan musibet bir kişinin İslam’ın başında bir dakika dahi durması sakıncalı idi.

Küfe’den gelen mektuplar üzerine Hüseyin Küfe’ye gitmeye karar verir. Abdullah bin Abbas’ın  gitmemesi için İmam Hüseyin’i vazgeçirme çabaları sonuçsuz kalır. İmam, Mekkeden ayrıldığı gün daha önce gönderdiği Müslüm bin  Akil Küfede Yezid valisi tarafından şehit ediliyordu. İmam Hüseyin Kerbela’da konakladığı zaman akrabası ve Ehl-i Beyt’ten oluşan yüz kişilik bir kafile halindeydiler. O gün tarihte görülmemiş bir vahşet ve acımasızlıkla Hz Muhammed’in torunlarını meme emmekte olan çocuklara varıncaya dek şehit ettiler. Başının (10 muharrem H.61) yılın da kesilerek şehir şehir dolaştırılması susuzluktan bunalmış meme emmekte olan çocukların oklanması Hz Muhammed’in torunlarından olan kadınların ve şehit cesetlerinin üzerlerine vahşetle saldırıp talan ve yağma edilmesini tüm akrabalarının gözleri önünde şehit edilmesine tanık olan İmam Hüseyin şehadetin adım adım geldiğini sezmemesi olanaksızdır. Ama inancın kutsallığını, imanın gücünü, hakkın ve insanlığın zülme, batıla, ahlaksızlığa karşı olan zaferini tüm Dünya’ya eşsiz biçimde göstermiştir.

Kerbela meydanı o günden bu güne yüzyıllarca  okuduğu ve sonsuza kadarda okunacağı Tanrısal bir destana tanık olmuştur. Tüm dünya Yezit ve yandaşlarını lanetlerken İmam Hüseyin ve akrabalarını saygı, sevgi  ve muhabbetle anmaktadır.                       

 

 

İMAM ZEYNEL –ÂBİDİN(658-714)

 

Babası İmam Hüseyin, annesi Cürd’ün kızı Şehribân’udur. İmam Zeynel Abidin Kebela olayında 24 yaşındaydı. Ağır hasta olarak çadırda yatıyordu, savaşacak Er kalmayınca hasta yatağından kalkıp babasından savaşmak için izin istemişse de babası ona “Sana şimdiki halde şehitlik izni yoktur. Muhammed Ali soyunun devamı senin vücuduna bağlıdır, soyumuz senden yürüyecektir, sana emanetleri teslim edeceğim” demiştir. Tarihçiler  Hz Muhammed’in sarığını, İmam Ali’nin kılıcını ve Hz. Fatıma’nın mushafını verdiğini yazarlar. Bazıları da İmamet ve Velayete  ait sırları bildiğinden bahseder. Kerbela’da tüm Ehli Beyt’in katledilip İmam Zeynel’in sağ kalması bir mucize niteliğindedir. İmam Zeynel Abidin köleliğin kaldırılması için ömür boyu savaşmıştır. Gelirinin hemen hemen tümüne yakın bölümünü harcayarak  köle satın alır ve serbest bırakarak onları özgürlüğe kavuştururdu. Yemeklerini genellikle yoksul çocuklarla yerdi. Kendisine kötülük eden veya kötü söz söyleyenlere iyilikle, tatlı dille yanıt verirdi.

Türbesi, Medine’de Baki mezarlığındadır.

 

 

İMAM MUHAMMED BAKIR (676-735) 

 

Babası İmam Zeynel Abidin, annesi İmam Hasan’ın kızı Fatıma’dır. Kendisine Bâkır lakabı, ”geniş bilgi sahibi” olduğunu belirtmek için denilmiştir.

İmam Bakır’ın yaşadığı süre içinde, Emevi soyundan Mervan oğlu Abdul Melik oğulları Velid ve Süleyman, Abdul Aziz’in oğlu Ömer ve Abdul Melik’in oğlu Yezit ve Hişam halife ünvanı ile hükümdar olmuşlardır. Halife diye adlandırılan bu kişilerden Abdul Melik, babasının öldüğü ve saltanatın kendisine kaldığı söylenince elinde tuttuğu  Kuran’ı yere fırlatarak “Bu seninle son görüşmemiz” demişti. Bunun döneminde Kabe Haccac bin Yusuf tarafından mancınıklarla taşlanıp yakılmıştı. Velid Kuran’ı oklatmıştı, kardeşi Yezit içki kumar düşkünü bir adamdı, çok içerek alkol zehirlenmesinden ölen cariyesinin cesedi kokuncaya kadar birlikte yatmış idi.

İşte İmam Bakır böyle bir ortamda yaşamıştı. Politikaya karışmamış, ilimle meşgul olmuştur. Çağında bilginler sözlerini doğrulamak için “Muhammed Bakır böyle söyledi” demekle yetinirlerdi.

İmam Bakır’ın Emeviler tarafından zehirlenerek şehit  edilmiştir.

Türbesi, Medine’de Baki mezarlığındadır.

 

İMAM CA’FER SÂDIK (699-765) 

 

Babası İmam Muhammed Bakır, annesi Ebû-Bekir’in  torunlarından Kâsım’ın kızı Ümmü Ferve’dir. İmam Cafer Sadık zamanında Abdul Melik’in oğlu Hişam halife bulunuyordu. O’nun ölümü ile yerine kardeşi Yezit’in oğlu Velid geçmiştir. Muaviye soyu’nun  son hükümdarı Mervan zamanında Ebû Müslüm ve Abbasi ayaklanması patlamış, Hımar (eşek) lakabıyla anılan Mervan yakalanarak idam edilmişti.

Ayaklanmanın başında bulunan Ebû Müslüm, İmam Cafer’e özel elçiler göndererek Halifeliği kabul etmesini istemiş fakat ret cevabı almıştı.

İmam Cafer ömrü süresince uğraşısı, dağılmış bulunan İslam inancını toparlamak, halkın sınıflara bölünmesini önlemek, Ehl-i Beyt yolunu korumak olmuştur. Bu yönde bir yığın eser bırakmıştır. Geride çağının bilginleri “İslam hukukunda İmam Cafer’den ileride kimse görmedik” demişlerdir

İmam Cafer binlerce öğrenci yetiştirmiştir. Zamanının bilginleri ondan ders alabilmek için adeta yarışmışlardır. Gizlice yemeği içine atılan zehir ile şehit edilmiştir.

Medine’de Hakka yürümüş ve Baki mezarlığında toprağa verilmiştir.

 

 

 

İMAM MUSA KAZIM (745-799)  

 

Babası İmam Cafer Sâdık, annesi Hamide’dir. İmam Mûsa Kâzım zamanında Cafer Mansur Mehdi, Mûsa ve Harun Reşid Halife unvanı ile hükümdar olmuşlardır.

İmam Mûsa Kazım’ın  en büyük özelliği, fakirleri koruması idi. Alçak gönüllü olması, halkın dertleriyle yakından ilgilenmesi  nedeniyle çok sevilir ve saygı gösterilirdi.

Harun Reşid devri, ilim, edebiyat ve fen alanlarında Arap tarihinin en ihtişamlı devri idi. Aynı zaman da Abbasoğulları saltanatında israfta doruğa ulaşmıştı. Bu gidişi İmam Musa’nın doğru bulmadığını bilen Harun Reşid, İmam Musa’yı yaşantısı boyunca göz hapsinde tutu

İmam  Musa’dan sonra imamet oğlu İmam Ali Rıza’ya geçti. Diğer oğlu Muhammed günlerini ibadet ve ilim ile geçirirdi. İbrahim Mükerrem Mucab lakabıyla anılırdı. Hacı Bektaşi Veli’nin soyu onuncu göbekte İbrahim Mükerrem Mucab’a ulaşmaktadır.

İmam Musa Bağdat’ta hastalanarak hayata gözlerini yummuştur. Harun  Reşid tarafından zehirletilerek şehit edilmiştir.

İmam Musa Kazım’ın türbesi, Bağdat’ta Kazımiyye semtindedir.

 

 

İMAM ALİ RIZA (770-818) 

   

 

Babası İmam Musa Kazım, annesi Mersiyye’dir. İmam Muhammed Taki’den  başka oğlu olmamıştır. Birde kızı vardır.

Harun Reşit oğulları Emin ve Memun arasında ülkeyi paylaştırmıştı. Emin saltanatı kendi oğluna bırakmak için Memun’a karşı ordu çıkarmış, yapılan savaşta Emin öldürülmüştü.

Memun, Emin’e karşı zafer kazanırsa Hilafeti İmam Ali soyundan layık olana vereceğini  halk huzurunda vaat etmişti. Sözüne sadık kalarak İmam  Rızayı Medine’den getirtti, halifeliği  ona teklif ettiyse de İmam Rıza kabul etmedi. Memun bunun üzerine fermanla İmam Rızanın velahd olduğunu açıkladı. Ancak İmam Rıza’ya gösterilen saygı ve bağlılık Halife’ye gösterilmeyince, telaşa kapılan Halife İmam Rıza’yı zehirletmiştir. İmam Rıza hastalanmış, kısa süre sonra da  55 yaşında Hakka yürümüştür.

İmam Rıza’nın  Türbesi İran’da Tus Şehrindedir.

 

 

İMAM MUHAMMED TAKİ (810-835)

 

 

Babası İmam Ali Rıza, annesi Şebike’dir. Soyu İmam Ali Naki’den yürümüştür. Kendisinden sonra İmamlık ona geçmiştir.

Halife Memun,  İmam Taki’yi Bağdat’a getirdi. Kızı Ümmü Fazl ile evlendirdi. Memun’un ölümü üzerine Medine’ye yerleşti. Memun’un yerine Halife olan Mutasım, İmam Taki’yi Bağdat’a davet etti. Mutasım’la yediği bir yemekten sonra aniden hastalanarak şehit oldu. Halife yemeğine zehir koydurmuştur. Hakka yürüdüğünde 25 yaşında idi.

İmam Muhammed Taki’nin Türbesi İmam Musa Kazım’ın Türbesinin yanındadır.

 

İMAM ALİ NAKİ  (829-868) 

 

Babası İmam Muhammed Taki, annesi Semanet’tir. Dört oğlu olmuştur, kendisinden sonra Büyük oğlu Hasanü’l  Askeri İmam olmuştur.

İmam Ali Naki zamanında Mütevekkil ,Muntasar Mustain ve Mutezzin halife olmuşlardır. Mütevekkil alabildiğine zevkine düşkün sadist birisi idi. İmam Hüseyin’in Türbesini Şam’a nakletmeye kalkışmıştı. İmam Ali Nakiyi Irak’a davet etmişti. Zorla götürülmesini önlemek için daveti kabul ederek Irak’a gelmiş ve Samarra kentine yerleşmişti. Samarra, Türk askerlerinden oluşan bir ordugahtı. Türk komutan Vasıf, halifenin adamlarına İmam Ali Naki’ye kötülük yapıldığında kendilerini sorumlu tutacaklarını söyleyerek muhtemel bir suikastı önlemişlerdi. Mütevekkil, Türk komutan Vasıf’ın yaptığı bir darbe sonucu öldürüldü.

Yerine geçen oğlu Muntasar’da bir yıl geçmeden öldürüldü. Onun yerine geçen Mustain, Mütevekkilin oğlu Mutezzin tarafından katledildi. Mutezzin’in de Salih bin Vasıf tarafından öldürüldü. Bu çalkantılı dönemlerde İmam Ali Naki  sakin ve tertemiz yaşantısını sürdürmüş, bilimle ve kitaplarla meşgul olmuştur.İmam'ın ilahî şahsiyeti, toplumsal konumu ve yine menfi mücadelesi ve halifelerle işbirliği yapmaması Mutezzin’i endişelendiriyor ve korkutuyordu. İmam Ali Naki, Mutezz'in tarafından zehirlenerek şehit edildi.

Türbesi Irak’ın Samarra kentindedir.

 

İMAM HASAN ASKERİ  (846-873) 

 

Babası İmam Ali Naki, annesi Hadis lakabıyla anılan  Selil’dir. Selil çok bilgin bir kadın olduğu, özellikle hadis ve ayetleri, yerleri ve anlamlarıyla bildiği için kendisine hadis denmiştir.

İmam Askeri’nin Muhammed’den başka çocuğu olmamıştır. Irak Samarra’da askerlerin içinde oturduğundan Kendisine ”Askeri “lakabı verilmiştir. Askerler kendisine çok saygı gösterirdi.

İmam Hasan Askeri zamanında Mutezzin, Muhtedi ve Mutemit halife oldular. Mutemit çok acımasıs bir kişi idi. Devrinde yarım milyon insanı  katlettiği söylenmiştir.Halkın İmam Askeriye saygısından yararlanmak için akraba olduğunu her fırsatta ileri sürüyor ona karşı saygılı görünüyor; fakat gizliden gizliye de baskı ve zulüm yapmaktan da geri durmuyordu .Hatta bir ara İmam Hasan Askeri’yi göz altında tutmuş zindana koydurmuştu. Bir müddet sonra askerlerden çekinerek zindandan çıkardı ise de gizlice yemeğine attırdığı zehirle İmam Askeri’yi zehirlemiştir. Irak’ın Samarra kentinde 28 yaşında Hakka yürüdü.

 

 

İMAM MUHAMMED MEHDİ(868-………) 

 

On ikinci ve son İmam Muhammed Mehdi, İmam Hasan Askerinin tek oğludur. Annesi Nercis Hatundur.

İslam aleminde, Mehdi kadar üzerine çok söz söylenen ve yazılan konu pek azdır. Bu yazılar ve tartışmalar çağımıza kadar aralıksız süre gelmiştir.

Mehdi’nin  yaşamı tamamen bir sır perdesidir. Kimse ile yüz yüze görüşmemiştir. Halka yapacağı duyurularını  Ebu Cafer, Muhammed, Hüseyin bin Ruh, Muhammed Samuri adında dört sefiri aracılığı ile yapmıştır.

İnananların, umut  ışığı haline gelmiştir. Bir mağarada sır olduğu, dünyaya  tekrar geleceği, Alemi zulümden arıtıp adaletle dolduracağı inancı günümüze kadar gelmiştir.